Nguyễn Văn Trỗi (1940 – 15 tháng 10 năm 1964) là một người đã thực hiện cuộc đánh bom không thành nhằm mưu sát Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ khi đó là Robert McNamara. Tuy bị bắt và bị Chính quyền Việt Nam Cộng Hòa
kết án tử hình, nhưng ngay trong quá trình xét xử ông, ông đã trở nên
nổi tiếng với những lời tuyên bố nảy lửa và được những người cộng sản
Việt Nam tôn vinh như một người anh hùng trong Chiến tranh Việt Nam.
Tiểu sử
Ông sinh ngày 1 tháng 2 năm 1940, là con thứ 3 (do đó ông còn có tên là Tư Trỗi) trong một gia đình nghèo tại làng Thanh Quít, huyện Điện Bàn, Quảng Nam. Sau Hiệp định Genève, gia đình ông vào Sài Gòn
sinh sống. Lớn lên, ông làm thợ điện ở nhà máy điện Chợ Quán và tham
gia tổ chức Biệt động thành, Đại đội quyết tử cánh Tây Nam Sài Gòn.
Năm 1964, ông được tập huấn cách đánh Biệt động nội thành ở căn cứ Rừng Thơm, Đức Hòa (Long An).
Ngày 2 tháng 5 năm 1964, ông nhận nhiệm vụ đặt mìn ở cầu Công Lý
(nay là cầu Nguyễn Văn Trỗi), để ám sát phái đoàn quân sự chính trị cao
cấp của Chính phủ Mỹ do Bộ trưởng quốc phòng Robert McNamara dẫn đầu. Công việc bại lộ, ông bị bắt lúc 22 giờ ngày 9 tháng 5 năm 1964.
Chính quyền Việt Nam Cộng hòa đưa ông ra tòa án quân sự kết án tử hình. Để cứu ông, một tổ chức du kích Venezuela
tuyên bố trao đổi ông với một con tin là trung tá không quân Mỹ là
Michael Smolen mà họ vừa bắt giữ. Tuy nhiên, sau khi viên sĩ quan Mỹ
vừa đuợc trả tự do thì ông bị đưa đi xử bắn.
Ông bị xử bắn tại sân sau nhà lao Chí Hòa lúc 9 giờ 45 phút ngày 15
tháng 10 năm 1964, trước sự chứng kiến của nhiều phóng viên nước ngoài.
Những phút cuối cùng, ông tỏ ra rất can đảm, không đồng ý bịt mắt và
xưng tội và hô lên những lời cuối cùng được các phóng viên ghi lại:
"Hãy nhớ lấy lời tôi! Đả đảo đế quốc Mỹ!""Hồ Chí Minh muôn năm! Việt Nam muôn năm!"
Sau khi ông chết, ông được truy nhận Đảng viên Nhân dân Cách mạng miền Nam và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam truy tặng Huân chương Thành đồng hạng nhất.
Sau khi ông bị xử bắn, gia đình đưa ông về chôn cất tại nghĩa trang Văn Giáp ở Giồng Ông Tố (nay thuộc phường Bình Trưng Đông, Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh)
Ông lập gia đình với bà Phan Thị Quyên năm 1964. Bà cũng bị bắt sau
ông vài ngày nhưng sau đó được thả ra vì không có bằng chứng kết tội.
Hai người chưa có với nhau người con nào. Sau khi ông bị xử bắn, bà
được các đồng chí của ông đưa ra Bắc học và được gặp chủ tịch Hồ Chí Minh.
Năm 1973, bà tái giá với một người bạn học ở ngoài Bắc là Lê Tâm Dũng
(Ba Dũng), và có với nhau một người con trai là Lê Tâm Việt (sinh năm
1979) và một người con gái là Lê Phan Hồng Nga (sinh năm 1987).
kết án tử hình, nhưng ngay trong quá trình xét xử ông, ông đã trở nên
nổi tiếng với những lời tuyên bố nảy lửa và được những người cộng sản
Việt Nam tôn vinh như một người anh hùng trong Chiến tranh Việt Nam.
Tiểu sử
Ông sinh ngày 1 tháng 2 năm 1940, là con thứ 3 (do đó ông còn có tên là Tư Trỗi) trong một gia đình nghèo tại làng Thanh Quít, huyện Điện Bàn, Quảng Nam. Sau Hiệp định Genève, gia đình ông vào Sài Gòn
sinh sống. Lớn lên, ông làm thợ điện ở nhà máy điện Chợ Quán và tham
gia tổ chức Biệt động thành, Đại đội quyết tử cánh Tây Nam Sài Gòn.
Năm 1964, ông được tập huấn cách đánh Biệt động nội thành ở căn cứ Rừng Thơm, Đức Hòa (Long An).
Ngày 2 tháng 5 năm 1964, ông nhận nhiệm vụ đặt mìn ở cầu Công Lý
(nay là cầu Nguyễn Văn Trỗi), để ám sát phái đoàn quân sự chính trị cao
cấp của Chính phủ Mỹ do Bộ trưởng quốc phòng Robert McNamara dẫn đầu. Công việc bại lộ, ông bị bắt lúc 22 giờ ngày 9 tháng 5 năm 1964.
Chính quyền Việt Nam Cộng hòa đưa ông ra tòa án quân sự kết án tử hình. Để cứu ông, một tổ chức du kích Venezuela
tuyên bố trao đổi ông với một con tin là trung tá không quân Mỹ là
Michael Smolen mà họ vừa bắt giữ. Tuy nhiên, sau khi viên sĩ quan Mỹ
vừa đuợc trả tự do thì ông bị đưa đi xử bắn.
Ông bị xử bắn tại sân sau nhà lao Chí Hòa lúc 9 giờ 45 phút ngày 15
tháng 10 năm 1964, trước sự chứng kiến của nhiều phóng viên nước ngoài.
Những phút cuối cùng, ông tỏ ra rất can đảm, không đồng ý bịt mắt và
xưng tội và hô lên những lời cuối cùng được các phóng viên ghi lại:
"Hãy nhớ lấy lời tôi! Đả đảo đế quốc Mỹ!""Hồ Chí Minh muôn năm! Việt Nam muôn năm!"
Sau khi ông chết, ông được truy nhận Đảng viên Nhân dân Cách mạng miền Nam và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam truy tặng Huân chương Thành đồng hạng nhất.
Sau khi ông bị xử bắn, gia đình đưa ông về chôn cất tại nghĩa trang Văn Giáp ở Giồng Ông Tố (nay thuộc phường Bình Trưng Đông, Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh)
Ông lập gia đình với bà Phan Thị Quyên năm 1964. Bà cũng bị bắt sau
ông vài ngày nhưng sau đó được thả ra vì không có bằng chứng kết tội.
Hai người chưa có với nhau người con nào. Sau khi ông bị xử bắn, bà
được các đồng chí của ông đưa ra Bắc học và được gặp chủ tịch Hồ Chí Minh.
Năm 1973, bà tái giá với một người bạn học ở ngoài Bắc là Lê Tâm Dũng
(Ba Dũng), và có với nhau một người con trai là Lê Tâm Việt (sinh năm
1979) và một người con gái là Lê Phan Hồng Nga (sinh năm 1987).